در سال ۱۴۰۴، سه ماده از قانون تسهیل تکالیف سامانه مؤدیان قرار است اصلاح شود که این تغییرات به نفع مؤدیان مالیاتی خواهد بود. این اصلاحات در مواد ۲، ۳ و ۴ این قانون اعمال می‌شود و از طریق لایحه بودجه ۱۴۰۴ که در حال بررسی و تصویب نهایی است، اجرایی خواهد شد. دلیل این اصلاحات، عدم آمادگی کامل زیرساخت‌های سامانه مؤدیان و نیاز به مهلت بیشتر برای اجرای کامل آن است.
این اصلاحات که در قالب لایحه بودجه ۱۴۰۴ پیشنهاد شده، شامل تمدید بخشودگی جرایم مالیاتی، پذیرش صورتحساب‌های خارج از سامانه مؤدیان و تعویق اجرای فراخوانهای مالیات بر ارزش افزوده است. در این مقاله، به بررسی این اصلاحات و تأثیر آن‌ها بر روند کاری مؤدیان مالیاتی می‌پردازیم.
۱. تمدید بخشودگی جرایم مالیاتی (اصلاح ماده ۲)
در حال حاضر، سازمان امور مالیاتی این اختیار را دارد که تا پایان سال ۱۴۰۳،برای جرایم مالیاتی مرتبط با قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان بخشودگی 100% اعمال کند. طبق اصلاحیه جدید، این اختیار تا پایان سال ۱۴۰۴ تمدید خواهد شد. این بدان معناست که اگر مؤدیان تا این تاریخ، مالیات‌های خود را پرداخت کنند، ممکن است از بخشودگی کامل جرایم مالیاتی بهره‌مند شوند.
نکته : در حالت عادی، ۵۰ درصد جرایم مالیاتی غیرقابل بخشودگی است، اما اصلاح این ماده اجازه می‌دهد سازمان امور مالیاتی همچنان بتواند تا ۱۰۰ درصد جرایم را ببخشد. این فرصتی است برای مودیان تا بدهی های مالیاتی خود را پرداخت کنند بدون اینکه مشمول جرائم مالیاتی شوند
طبق ماده 2 قوانین مالیاتی، برخی از جرایمی که مؤدیان مالیاتی به دلیل عدم رعایت مقررات (مثل عدم ارسال صورتحساب‌ها در سامانه مؤدیان یا تأخیر در ارسال اطلاعات مالیاتی) متحمل می‌شوند، به‌صورت معمول قابل‌بخشودگی نیستند یا درصدی از آن‌ها را می‌توان بخشید.اما بر اساس این اصلاحیه، سازمان امور مالیاتی همچنان تا پایان ۱۴۰۴ اختیار دارد که این جرایم را به‌صورت ۱۰۰ درصدی ببخشد.این یک فرصت است برای مودیانی که دچار چنین تخلفاتی شده اند تا با پرداخت بدهی مالیاتی خود از جرائم مالیاتی در امان باشند دلیل این اصلاح می تواند به دلیل مشکلات اجرایی و عدم آماده بودن کامل سامانه، در زمان ارسال اطلاعات مالیاتی مودیان و مشکلات فنی سامانه باشد.
برای ارسال صورت حساب به سامانه مودیان ، مودیان می توانند از نرم افزار واسط سامانه مودیان و یا خدمات شرکت های معتمد مالیاتی استفاده کنند تا مشمول جریمه های مالیاتی نشوند.
۲. پذیرش صورتحساب‌های خارج از سامانه مؤدیان (اصلاح ماده ۳)
بر اساس قانون فعلی، صورتحساب‌هایی که خارج از سامانه مؤدیان صادر شده‌اند، تا پایان سال ۱۴۰۳ همچنان معتبر هستند و می‌توانند به‌عنوان هزینه قابل قبول و اعتبار مالیاتی مورد پذیرش قرار گیرند، مشروط بر اینکه بررسی و تأیید شود. اما با اصلاح جدید، این مهلت تا پایان سال ۱۴۰۴ تمدید خواهد شد. با وجود فراخوانهای سامانه مودیان برخی از مؤدیان هنوز به سامانه مؤدیان متصل نشده‌اند یا طرف‌های تجاری آن‌ها عضو این سامانه نیستند ، با اصلاح این ماده یعنی اگر طرف معامله شما عضو سامانه مؤدیان نباشد یا شخص حقیقی باشد، صورتحساب‌های فیزیکی و استاندارد نوع ۱ همچنان تا پایان ۱۴۰۴ معتبر خواهند بود
در شرایط عادی، تمامی صورتحساب‌ها باید در سامانه مؤدیان صادر و ثبت شوند تا معتبر باشند. اما برخی از کسب‌وکارها هنوز به سامانه مؤدیان نپیوسته‌اند ف به همین دلیل قانون اجازه داده که صورتحساب‌های صادرشده خارج از سامانه مؤدیان همچنان تا پایان ۱۴۰۴ پذیرفته شوند البته تنها صورتحساب‌هایی که به صورت رسمی ثبت شده اند، اما خارج از سامانه صادر شده‌اند مورد قبول خواهند بود.
این صورتحساب ها می توانند از طرف فروشندگانی صادر شوند که هنوز عضو سامانه مؤدیان نشده‌اند و یا صورتحساب هایی باشند که از اشخاص حقیقی دریافت شده‌اند که این اشخاص هنوز مشمول قانون سامانه مؤدیان نیستند
بسیاری از کسب‌وکارها هنوز کاملاً به سامانه مؤدیان متصل نشده‌اند. این تمدید به آن‌ها فرصت می دهد تا بدون از دست دادن اعتبار مالیاتی عضو سامانه مالیاتی شوند، اینکه برخی از مودیان هنوز نتوانسته اند در سامانه مالیاتی عضو شوند می تواند به دلایل فنی و اجرایی باشد که از سوی سازمان رخ داده است به همین دلیل این اصلاحات جهت کاهش فشار مالیاتی بر روی مودیان اعمال می شود ضمن اینکه اجرای کامل قانون سامانه مؤدیان نیاز به فرهنگ‌سازی و آموزش و زمان بیشتر دارد
۳. تعویق اجرای فراخوانهای مالیات بر ارزش افزوده (اصلاح ماده ۴)
طبق برنامه اولیه، قرار بود تا پایان سال ۱۴۰۳ تمامی مؤدیان مالیاتی به سامانه مالیات بر ارزش افزوده متصل شوند و هیچ مؤدی‌ای خارج از این سیستم باقی نماند. اما با اصلاح جدید، این مهلت یک سال دیگر تمدید شده و اجرای این طرح به پایان سال ۱۴۰۴ موکول شده است.با این حال، این تمدید نباید بهانه‌ای برای تأخیر در آماده‌سازی باشد، زیرا در نهایت، تمامی مؤدیان باید به سامانه مالیات بر ارزش افزوده بپیوندند.
در نظام مالیات بر ارزش افزوده، مشمولان باید بر اساس برنامه‌های زمانی که سازمان امور مالیاتی تعیین می‌کند، ثبت‌نام کنند و اظهارنامه ارائه دهند. این برنامه‌های زمانی در قالب فراخوانهای مالیات بر ارزش افزوده اعلام می‌شود و در هر مرحله از این فراخوان‌ها گروه جدیدی از مؤدیان را ملزم می‌کند که به سامانه مالیات بر ارزش افزوده بپیوندند.در حال حاضر، تا مرحله دهم فراخوانهای مالیات بر ارزش افزوده انجام شده است، اما هنوز برخی از کسب‌وکارها و مؤدیان در این سامانه ثبت‌نام نکرده‌اند.طبق برنامه اولیه، قرار بود که بعد از مرحله دهم، تمامی مؤدیان مالیاتی مشمول شوند و دیگر هیچ فردی خارج از این سیستم باقی نماند
طبق اصلاحیه ماده ۴،مؤدیانی که هنوز به مالیات بر ارزش افزوده نپیوسته‌اند، یک سال فرصت بیشتر دارند تا خود را برای ورود به سیستم مالیاتی ارزش افزوده آماده کنند. از دلایل اصلی اصلاح این ماده می توان به این موارد اشاره کرد که هنوز برخی از مودیان به درستی با فرآیندهای مالیات بر ارزش افزوده آشنا نیستند. سامانه مؤدیان هنوز با برخی چالش‌های فنی روبه‌روست و این موضوع نیازمند زمان بیشتری برای تطبیق مؤدیان با سیستم جدید است و این اصلاحات به مودیان کمک می کند تا بدون استرس از فشارهای مالیاتی خو را با شرایط جدید هماهنگ کنند
بدون دیدگاه