اساس و پایه ی حسابداری بر مبنای مفروضات حسابداری شکل می یگرد و توسط اصول حسابداری عملی می گردد.اصول حسابداری مبانی و قواعدی هستند که رویدادهای مالی بر اساس آنها تعیین می شود.این اصول در واقع راهنمایی در جهت تعیین و محاسبه ی سود بعد از ثبت اطلاعات مالی می باشند
از گذشته تا کنون هر علمی بر پایه اصول و قواعدی استوار است، حسابداری نیز به عنوان یک علم کاربردی، دارای مجموعهای از اصول پذیرفته شدهای است که چارچوب و زیربنای آن را تشکیل میدهند.
این اصول، قواعدی هستند که فرایند ثبت، اندازهگیری و گزارشدهی اطلاعات و رویدادهای مالی بر مبنای آنها انجام میشود. به بیان دیگر، اصول حسابداری مشخص میکنند که چه اطلاعاتی، چگونه و با چه روشی باید اندازهگیری و در دفاتر ثبت شوند.
بنابراین اصول حسابداری، در واقع نقشه راهی برای حسابداران جهت تهیه و ارائه اطلاعات مالی ، مرتبط و قابل اتکا هستند.
تعریف اصول حسابداری
اصول حسابداری به افراد کمک میکند تا با روش های شاخص به حسابداری بپردازند.حسابداری نیز همانند سایر علوم، نیازمند ارکان و قواعدی برای استحکام بخشیدن به خود است. مهمترین مباحثی که هر فرد تازهوارد به حسابداری باید بداند، به “اصول حسابداری” معروف هستند.
اصول حسابداری در واقع الگوی جامعی برای انجام امور حسابداری است که به گفته متخصصان این رشته، چهارچوب اصلی دانش حسابداری را شکل میدهد و مبنای تدوین قوانین و مقررات این حرفه به حساب میآید.
موضوع ایجاد اصول اساسی حسابداری از آنجا آغاز شد که ثبتهای حسابداری در هر مؤسسهای باید دارای ویژگیهای زیر باشند:
- قابل فهم برای همگان
- قابل مقایسه با ثبتهای سایر مؤسسات
- امکان ارائه گزارشهای یکسان و منحصربفرد
از این رو، متخصصین این حوزه دست به یکپارچهسازی روشهای حسابداری زدند. سپس مجموعهای از مفاهیم جامع که حسابداران باید در کار خود به آنها پایبند باشند را تحت عنوان “اصول حسابداری” تدوین کردند.
اصول اساسی حسابداری
- اصل تحقق درآمد (Revenue principle)
- اصل بهای تمام شده (cost principle)
- اصل افشای کامل (Full Disclosure Principle)
- اصل تطابق درآمد (matching principle)
در ادامه به تعاریف هریک از اصول میپردازیم:
مفهوم اصل تحقق درآمد
اصل تحقق درآمد یکی از اصول پایهای در حسابداری است که تعیین میکند چه زمانی یک شرکت باید درآمد حاصل از فروش کالا یا ارائه خدمات را شناسایی و ثبت کند.
طبق این اصل، درآمدها در زمان انتقال کالاها و خدمات، و صدور صورتحساب باید شناسایی شوند، نه زمانی که وجوه نقد مربوط به آن دریافت میگردد.
به عبارت دیگر، اگرچه ممکن است هنوز پول فروشها دریافت نشده باشد، ولی از آنجایی که انتقال کالا/خدمات صورت گرفته، درآمد محقق شده و باید در دورهای که این انتقال اتفاق افتاده، ثبت و گزارش شود.
این امر به شفافیت درآمدهای واقعی و درستتر شدن صورتهای مالی کمک شایانی میکند
برای ثبت درآمدها، سه شرط زیر باید برقرار باشد:
۱ – میزان درآمد، به طور معقول قابل اندازهگیری باشد.
۲ – احتمال دریافت درآمد، معقول و مطمئن باشد.
۳ – تمام الزامات و تعهدات لازم برای انتقال کالا/خدمات انجام شده باشد.
اصل بهای تمام شده
داراییها باید بر اساس بهای تمام شده ثبت شوند، یعنی مجموع هزینههای مربوط به تهیه یا ساخت آنها.
طبق اصل بهای تمام شده که یکی از استانداردهای پذیرفته شده حسابداری است، تمامی مبادلات در تاریخ وقوع باید بر اساس ارزش واقعی یا بهای تمام شده آنها در دفاتر ثبت شوند.
بهای تمام شده عبارت است از مبلغی که برای تحصیل یک دارایی پرداخته یا تعهد شده است.
به موجب این اصل، داراییها و بدهیها باید به ارزش واقعی یا نقدی در تاریخ تحصیل ثبت شوند.
این اصل باعث میشود اطلاعات حسابداری واقع بینانه، قابل اتکا و قابل ردیابی باشند. اما ارزش زمانی پول و تغییرات قیمت داراییها در طول زمان لحاظ نمیشود.
به عنوان مثال فرض کنید شرکت الف میخواهد یک دستگاه ماشینآلات تولید خریداری کند. این شرکت باید هزینه خرید این ماشینآلات را به انضمام سایر هزینههایی که برای به کارگیری این دارایی متحمل میشود، محاسبه و ثبت کند:
1- قیمت خرید ماشین آلات: 500 میلیون تومان
2- هزینه حمل و نقل: 10 میلیون تومان
3- هزینه نصب و راهاندازی: 30 میلیون تومان
4- سایر هزینهها: 20 میلیون تومان
بنابراین بهای تمام شده یا کل هزینه تهیه این دارایی برابر است با: 500 + 10 + 30 + 20 = 560 میلیون تومان
در نتیجه شرکت باید مبلغ 560 میلیون تومان را به عنوان ارزش دفتری این ماشینآلات در دفاتر خود ثبت کند.
اصل افشای کامل
صورتهای مالی باید دربرگیرنده کلیه اطلاعات لازم در مورد وضعیت مالی شرکت باشد
اصل افشای کامل که برگرفته از استانداردهای حسابداری است، تأکید دارد که شرکتها باید تمامی اطلاعات مربوط و با اهمیت درباره وضعیت، عملکرد و رویدادهای مهم مالی خود را به نحو مناسب و کافی در اختیار ذینفعان قرار دهند.
این اطلاعات میتواند شامل یادداشتها و توضیحات همراه صورتهای مالی باشد که وضعیت مالی و عملکرد واحد تجاری را منعکس میکند.
البته اصل افشای کامل به معنای انتشار هر نوع اطلاعاتی نیست، بلکه اطلاعات افشا شده باید مرتبط، مفید و قابل فهم برای استفادهکنندگان باشد.
اصل تطابق درآمد
درآمدها و هزینهها باید با هم مطابقت داشته باشند و در یک دوره مشخص ثبت شوند
اصل تطابق یکی از الزامات استانداردهای حسابداری است که بیان میدارد: هزینهها باید در همان دورهای شناسایی و ثبت شوند که درآمد مربوط به آن هزینهها، کسب میشود.
به عبارت دیگر، اصل تطابق ایجاب میکند تا هزینهها و درآمدهای مرتبط با یکدیگر، در یک دورهٔ مشخص گزارش شوند تا از تحریف سود خالص جلوگیری به عمل آید.
رعایت این اصل، سبب میشود تا صورتهای مالی بهتر بتوانند وضعیت مالی و عملکرد واقعی شرکتها را منعکس نمایند
اهمیت اصول حسابداری
اصول حسابداری چارچوبی را فراهم میآورد که فرایند ثبت، اندازهگیری و گزارشدهی رویدادهای مالی بر مبنای آن صورت میپذیرد. به نظر شما رعایت این اصول اهمیت دارد؟
پاسخ این است که استفاده از استانداردها و اصول پذیرفتهشدهٔ حسابداری، موجب افزایش قابلیت مقایسه، اعتبار و شفافیت اطلاعات مالی میشود. همچنین، چارچوبی یکپارچه فراهم میکند تا شرکتها بتوانند بر اساس آن به گزارشدهی مالی بپردازند.
از این رو، آگاهی و پایبندی به اصول حسابداری برای تمام سازمانها و شرکتهایی که اقدام به انتشار صورتهای مالی مینمایند، از اهمیت بسزایی برخوردار است.
ضرورت پایبندی به اصول حسابداری
استفاده از اصول و استانداردهای پذیرفته شدهٔ حسابداری، با فراهم آوردن چارچوبی یکپارچه، سبب افزایش سرعت، دقت و شفافیت فرایند تهیه و ارائهٔ اطلاعات مالی توسط شرکتها و سازمانها میگردد.
همچنین این اصول، مانند راهنما و مشاوری برای حسابداران در انجام صحیح فرایندهای ثبت، تجزیه و تحلیل و گزارشدهی رویدادها و عملیات مالی به شمار میآیند.
علاوه بر این، آشنایی با این مجموعه اصول، در واقع زبان مشترکی برای ارتباط و درک متقابل حسابداران می باشد که کارایی حرفهای آنان را در انجام وظایف ارتقا میبخشد.
استفاده از اصول حسابداری چه مزایایی دارد؟
استفاده از اصول حسابداری، مزایای زیادی به همراه دارد که مهمترین آنها عبارتند از:
۱. افزایش صحت و دقت صورتهای مالی: رعایت اصول حسابداری باعث میشود صورتهای مالی به طور واقعبینانهتری تهیه شوند.
۲. قابلیت مقایسه بیشتر: یکسانسازی رویههای حسابداری، امکان مقایسه عملکرد مالی شرکتها را فراهم میکند.
۳. تصمیمگیری بهتر: صورتهای مالی مبتنی بر اصول، تصمیمگیری سهامداران و سرمایهگذاران را تسهیل می بخشد.
۴. کاهش هزینههای نظارتی: هماهنگی رویههای حسابداری با اصول، هزینههای نظارت و بازرسی را کاهش میدهد.
۵. اعتبار بخشی به صورتهای مالی: پایبندی به استانداردها، موجب افزایش اتکاپذیری و اعتبار صورتهای مالی میشود.
آیا اطلاع از اصول حسابداری در اجرای عملی حسابداری کافی است ؟
صرفاً دانستن اصول و قواعد حسابداری برای انجام عملیات حسابداری کافی نیست.
چند دلیل برای این موضوع وجود دارد:
۱. پیچیدگی فرایند عملیات حسابداری در دنیای امروز نیازمند استفاده از نرمافزارهای تخصصی حسابداری است. صرفاً با دانستن تئوریها نمیتوان به درستی و با سرعت و دقت لازم عمل کرد.
۲. استفاده از نرمافزار حسابداری به گزارشگیری آسانتر همراه با دقت بالاتر کمک میکند.
۳. قوانین و مقررات حسابداری همواره در حال تغییر است. استفاده از نرمافزارها کمک میکند تا همیشه براساس آخرین قوانین عمل شود.
۴. در کنار دانستن نظری، مهارت عملی نیز برای کار با نرمافزارهای حسابداری ضروری است.
بنابراین، هر حسابداری باید علاوه بر دانستن اصول نظری، مهارت کافی در استفاده از نرمافزارهای روز حسابداری را نیز کسب کند
سخن آخر
به طور خلاصه ، حسابداری بر مبنای مفروضات حسابداری شکل می گیرد و بر پایه ی اصول حسابداری عملی می گردد، بنابراین تمامی حسابداران باید با این اصول و قواعد آشنایی کامل داشته باشند.4 اصل اساسی تطابق درآمد، افشای اطلاعات، تحقق درآمد و بهای تمام شده در حسابداری وجود دارد که استفاده از آنها باعث سهولت در روند ثبت اطلاعات و محاسبه ی سود می شود
اگر هنوز هم در رابطه با 4 اصول حسابداری که در بالا به تفصیل توضیح دادیم ابهامی دارید، می توانید در همین صفحه برای ما کامنت بگذارید. همچنین در صورتی که نیاز به نرم افزار حسابداری جهت انجام امورمالی و حسابداری خود دارید، کافی است از طریق راه های راتباطی با کارشناسان کاریا حساب تماس بگیرید. همکاران ما پاسخگوی سوالات شما در این زمینه خواهند بود
بدون دیدگاه